Hoewel we weten dat het gevaarlijk is, blijven we onze smartphone gebruiken in het verkeer. Maar het hoeft helemaal geen straf te zijn om tijdens het rijden je telefoon op stil te zetten. “Het is juist wel lekker om even een uurtje niet met werk of social media bezig te zijn.”

Even kijken wie net dat appje stuurde. En zou er nog iemand iets interessants te melden hebben op Facebook? Het gaat vaak goed in die drie seconden dat je besluit om niet op de weg te letten maar naar je mobiele telefoon te kijken. Maar wat als er voor je iemand toevallig op de rem trapt omdat er – pak ‘m beet – een gans op de weg loopt? Dan kan dat grappige kattenfilmpje je duur komen te staan.

Het negatieve effect van telefoongebruik op het rijgedrag is natuurlijk geen nieuws meer. Ruim 80 procent van de automobilisten tot 35 jaar zegt zich bewust te zijn van de risico’s, maar opvallend genoeg doet de helft het toch. In meer dan de helft van de gevallen met het doel om een berichtje te versturen – hetgeen juist als het meest gevaarlijk wordt beschouwd. Uit gewoonte, zeggen de meeste van de 730 mensen die meededen aan een onderzoek van verkeersveiligheidsorganisatie TeamAlert naar dit onderwerp, of omdat ze simpelweg non-stop bereikbaar willen zijn.

‘Een half jaar geleden dacht ik ineens: waar ben ik eigenlijk mee bezig?’

Dat klinkt de 29-jarige Nienke Cuperus bekend in de oren. Zij zit iedere dag tweeëneenhalf uur op de weg tussen haar woonplaats Eerbeek en haar werk op het Universitair Medisch Centrum in Utrecht en hield onderweg altijd haar mail bij via de smartphone. “Maar een half jaar geleden dacht ik ineens: waar ben ik eigenlijk mee bezig?” Verkeersveiligheid was voor haar niet de enige reden om haar gedrag te veranderen. “Ik realiseerde me dat ik in de auto niet meer aan het werk ben en dat het dus niet nodig is om overal snel op te reageren. Het is juist wel lekker om even een uurtje niet met werk of social media bezig te zijn.”

De Amsterdamse Roy van Dam is het volkomen met haar eens. “Ik moet dan meteen aan vroeger denken”, aldus de 46-jarige ICT’er die voor zijn werk vaak naar Hoofddorp of Rotterdam moet. “Toen ging altijd op de fiets naar school, van Amsterdam Noord naar de Bijlmer. Dat eind fietsen, zo’n drie kwartier, gaf me net genoeg tijd om m’n hoofd leeg te krijgen. Dat is nu eigenlijk nog steeds zo, maar dan in de auto. Op m’n werk heb ik het druk, druk, druk en daarna rij ik rustig naar huis, zonder allerlei dingen om me heen.”

De meeste automobilisten hebben hetzelfde voornemen als Cuperus en Van Dam, maar lang niet iedereen slaagt erin om onderweg daadwerkelijk offline te blijven, zo blijkt uit een onderzoek in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Hoewel alle ondervraagden aangeven de intentie te hebben om de smartphone te negeren, lukt dit ruim tweederde van de deelnemers niet.

‘Voordat ik in de auto stap, check ik nog even of er ergens een file is en laat ik thuis weten dat ik ga rijden’

De populairste oplossing voor dit probleem is het wegleggen van de smartphone, zoals in de tas, de broekzak, jaszak of – iets rigoureuzer – in de kofferbak. De andere twee suggesties die de respondenten deden: telefoon op stil zetten en ‘gewoon negeren’. Maar dat laatste blijkt voor de meeste automobilisten weinig succesvol. Veel deelnemers geven aan dat de nieuwsgierigheid het dan toch vaak wint van de intentie om niet op de telefoon te kijken.

Dat geldt ook voor Cuperus. “Ik heb zo snel de neiging om toch even te kijken als ik iets hoor.” Om dat te voorkomen stopt ze haar telefoon ver weg. “Voordat ik in de auto stap, check ik nog even of er ergens een file is en laat ik thuis weten dat ik ga rijden. Daarna zet ik hem op op stil en stop ik ‘m in m’n tas, die ik bewust op de achterbank leg. Als ik dan nog bij mijn telefoon zou willen, moet ik wel heel veel moeite doen.”

Van Dam, die zijn telefoon voornamelijk gebruikt om appjes te versturen, is wat dat betreft een uitzondering. Hij draagt zijn telefoon wel in zijn broekzak, maar zet ‘m niet op stil. “Dat hoeft eigenlijk niet, want vaak hoor ik die piepjes niet eens. Maar ik kom sowieso niet zo snel in de verleiding om te kijken, want ik wil me niet continu door mijn telefoon laten leiden.”

Van Dam en Cuperus zetten allebei hun telefoon niet uit, zodat ze gebeld kunnen worden als er echt iets aan de hand is. Maar wél handsfree, want dat is wettelijk toegestaan in het verkeer.

Amper bellen, niet appen en geen Facebook – vervelen die twee zich tijdens al uren op de weg niet te pletter? Allerminst, antwoorden ze. Lekker rustig juist. Van Dam luistert naar muziek terwijl hij z’n tanden stokert. “Dan ben ik op de hoogte van het nieuws en is de tandarts ook weer blij.” Cuperus heeft meestal 3FM aan staan. “Maar”, zegt ze, “er zijn dagen dat ik het zo druk heb op m’n werk, dat ik op de terugweg de radio uitzet en gewoon even helemaal niks doe behalve autorijden.”