Kelder sluit jaar af met sjiek sprookje

Waar we tegenwoordig drie muisklikken verwijderd zijn van een last-minute, had reizen vroeger heel wat voeten in de aarde. Jort Kelder neemt ons in de traditionele jaarafsluiting van Hoe heurt het eigenlijk? mee naar de tijd van weleer.

“Het leek ons leuk om eens in de romantiek van het reizen te duiken. We hebben een oude stoomtrein gehuurd. Op de Veluwe is er nog eentje die op z’n eigen spoor rijdt, met zo’n Duitse vooroorlogse lok. In die nostalgische setting heb ik mijn gasten ontvangen, op een mooie winterochtend”, omschrijft Jort Kelder het decor van de eindejaarsaflevering.

Onder die gasten bevinden zich uiteraard verschillende vaste personages uit het programma, plus nieuwe gezichten uit het afgelopen seizoen. “Zoals wat meisjes van het Huis Heeckeren, Judith Wiersema en jonkheer Christiaan van Nispen tot Sevenaer – een echte mooie, oude kakker”, somt Kelder op. “En mijn vriendje Edmond Fokker van Crayestein, die een, we mogen wel zeggen, spectaculaire Russin en enkele Russische spionnen had meegenomen. We maken er natuurlijk een beetje een sprookje van hè?”

‘Zoals grootmeesteres van Loon van Beatrix ooit tegen mij zei: Meneer Kelder, de mensen moeten gewoon een beetje vríndelijker zijn!’

Met hen bespreekt de polderdandy hoe de recreërende elite er een eeuw geleden bij zat in zo’n oude treinwagon. “Hugo Modderman, echt zo’n mooi vooroorlogs type, neemt allemaal foto’s mee om te laten zien hoe hij en zijn familie vroeger met personeel reisden. Er ging natuurlijk een huisknecht mee, maar soms bijvoorbeeld ook een maestro”, aldus Kelder. Ook niet onbelangrijk: “Oud geld als de heer Modderman zegt nog altijd ‘met vakantie’, nooit ‘op vakantie’. En ‘wintersport’ bestaat niet. ‘Skivakantie’ daarentegen wel.”

Deze eindejaarsaflevering onderstreept nog maar eens de boodschap van het programma, die Kelder, zij het in een sausje van ironie, oprecht bij kijkers probeert over te brengen. “Namelijk: zullen we wat netter met elkaar omgaan? Of, zoals grootmeesteres van Loon van Beatrix ooit tegen mij zei, ‘Meneer Kelder, de mensen moeten gewoon een beetje vríndelijker zijn!’”, imiteert hij haar met een krakend kakkineus stemmetje.

“De wereld is tegenwoordig zo snel. Alles moet vlug-vlug en we hebben weinig aandacht voor elkaar. Wij proberen met nostalgie dat vertragingseffect erin te krijgen. Dat is de reden waarom je nooit moderne dingen in beeld ziet. Bij het draaien moeten alle mobiele telefoons worden geleverd. Dat geapp en gedoe zie je bij mij allemaal niet.”

Heeft het programma de moderne maatschappij na zes seizoenen iets bijgebracht? Kelder maakt zich geen illusies. “Maar ik denk wel dat het appelleert aan een gevoel dat mensen hebben. Een van de grootste ergernissen van Nederlanders is immers de toenemende onbeschoftheid, blijkt uit enquêtes van het Sociaal Cultureel Planbureau.”

En wat betreft de kleine dingen, zoals de etiquette tijdens het kerstdiner; dat vindt iedereen wel koddig, denkt Kelder. Hoewel zulke details voor veel kijkers een grotere betekenis hebben, vermoedt hij. “In een tijd waarin we ons met z’n allen een beetje verloren voelen en onze plaats in de wereld niet meer kennen, bieden dat soort tradities juist houvast.”