In De Vonk vertelt wekelijks iemand over een beslissend moment in zijn of haar loopbaan. Deze week: Rutger van Zuidam (37), die zijn live hackathon noodgedwongen ombouwde tot een ‘online mass collaboration arena’.

Op 2 maart 2020 waren er in Nederland nog maar vijftien gevallen van corona bekend. Maar Rutger van Zuidam wist genoeg. De eigenaar van Odyssey, een broedplaats voor samenwerking tussen bedrijven, overheden, kennisinstellingen en samenleving, zou in april voor de vierde keer een grootse hackathon organiseren over de toepassing van blockchain en kunstmatige intelligentie. Plaats van handeling: de Groningse Suikerwerkfabriek.

Het risico dat het evenement, met tweeduizend deelnemers uit vijftig landen, op het laatst zou moeten worden afgelast, vond Van Zuidam onacceptabel. Dus besloot hij meteen tot uitstel. ‘Toen al zei ik tegen de partners: héél misschien zal ik de keuze moeten maken om het online te doen.’

Het bleek uiteindelijk de enige manier waarop Van Zuidam alsnog de krachten van de deelnemers kon bundelen. Er zouden 21 ‘challenges’ centraal staan — jargon voor complexe maatschappelijke vraagstukken op het gebied van onder meer stedelijke ontwikkeling, logistiek, gezondheidszorg, natuurbehoud en de energietransitie. Of het zou lukken de sfeer van voorheen online tot leven te wekken, was nog maar de vraag.

Coronamelder

Die twijfel werd halverwege april weggenomen. Toen raakte Odyssey intensief betrokken bij de app PrivateTracer, een voorloper van de huidige coronamelder. ‘Door die samenwerking tussen twintig organisaties kwam zoveel energie vrij, dat we dachten: als we dit online kunnen faciliteren, dan moet het met onze ­hackathon ook kunnen.’

Zodoende besloot Van Zuidam ­Odyssey opnieuw uit te vinden. Niet zonder slag of stoot overigens. ‘Ik heb geleerd dat ik de crisis móést omarmen. Onzekerheid en onwetendheid werden mijn brandstof. Ik moest loslaten wat ik altijd zo leuk vond: het bouwen van de show en de gesprekken met mensen. Pas daarna kwam er een ruimte waarin ­nieuwe mogelijkheden en ideeën ­konden ontstaan.’

‘Ik liet los wat ik leuk vond. Onzekerheid en onwetendheid werden mijn brandstof’

In juni kondigde Van Zuidam aan dat de Odyssey-hackathon in november online zou plaatsvinden. ‘Een geschikt platform hadden we niet. Dat moesten we zelf nog bouwen. Ons team, verspreid over vier verschillende landen, heeft een bovenmenselijke prestatie geleverd.’

Het resultaat heet Momentum, een zogeheten online mass collaboration arena. Of, in het Nederlands: een interactieve, driedimensionale ontmoetingsplek voor iedereen die vanuit samenwerking vraagstukken wil oplossen. Iedereen kan zich ervoor aanmelden.

Gemeenschappelijke tijdzone

In Momentum begeef je je als deelnemer waar ook ter wereld in één gemeenschappelijke tijdzone. ‘Voor onze ­hackathon kozen we de ruimte als decor. Je “vliegt” rond de aarde, met overal rondzwevende ruimtestations. Zo’n station staat voor een challenge waar een organisatie in samenwerking met andere partijen werkt aan potentiële oplossingen voor een vraagstuk, zoals een fossielvrije toekomst. De samenwerkingsprojecten hebben elk een eigen platform en zijn via lichtgevende kabels aan de stations verbonden. Hier zijn behaalde resultaten direct zichtbaar voor andere deelnemers, die wellicht met het projectteam in contact willen komen. Sommige projecten zweven heel hoog, andere wat lager. Hoe meer bewondering of draagvlak van andere deelnemers en partijen er is om mee te werken aan dat project, hoe meer dat boven de andere uitstijgt.

Omdat er geen tijd was om te testen, stapte Van Zuidam op 13 november 2020 met 1600 mensen tegelijk voor 49 uur aan boord van een ‘schip’ waarmee hij nog niet eerder had gevaren. Er bleken genoeg verbeterpunten te zijn, maar de essentie van de hackathon bleef overeind. ‘Het maximaal benutten van de potentie die er ontstaat als mensen met elkaar samenwerken.’ Eén ding weet hij zeker: de mogelijkheden van Momentum zijn meer dan toereikend genoeg om niet terug te hoeven naar de offline-editie, ook niet na corona.

Foto: Friso keuris voor het FD