Feite Hofman was 23 jaar lang gokverslaafd. Uiteindelijk verspeelde hij zelfs geld van de basisschool waar hij directeur van was. Zelfs het geld dat de leerlingen voor de zending meebrachten. ‘De schaamte was zo immens.’

In de nazomer van 2009 klimt Feite Hofman over een hek aan een treinspoor vlakbij zijn woonplaats Arnhem. Springen is in zijn ogen de enige uitweg uit de problemen die hij door zijn gokverslaving heeft veroorzaakt. Zijn lichaam weigert. Hij raakt in paniek. Dan gaat zijn telefoon. Het is de coach die hem begeleidt als beginnend basisschooldirecteur. Hij breekt. ‘Ik moest zo erg huilen. Ik wist dat alles nu in beweging zou komen. Mijn geheim zou uitkomen.’

In de 2,5 jaar dat Hofman op dat moment werkzaam was op een basisschool, was zijn gokprobleem volledig uit de hand gelopen. Hij was als directeur verantwoordelijk voor de financiën. Met geld dat bedoeld was voor lesmateriaal, ging hij gokken. Zelfs de bijdragen die de kinderen van de christelijke school iedere maandag meebrachten voor de zending vergokte hij. ‘Ik hoopte dat ik ooit een grote klapper zou maken, waardoor ik alles in één keer glad kon strijken. Maar die kwam niet.’

Zijn vrouw Dorien, met wie Hofman een zoon en een dochter heeft, wist al sinds het begin van hun relatie dat hij een gokprobleem heeft. Daarom heeft zij altijd het geld beheerd. Ze leefde in de veronderstelling dat hij zijn verslaving goed onder controle had, zoals hij zelf ook uit alle macht deed overkomen.

Tak, tak, tak, het geluid van vallende rijksdaalders

In werkelijkheid was Hofman nooit langer dan een paar maanden gestopt met gokken sinds het moment dat hij er op zijn zestiende mee kennis had gemaakt in het Emmen van de jaren tachtig. Toen op een dag iemand veel geld won op een van de twee gokautomaten in zijn stamkroeg, verloor hij alle interesse in biljart. ‘Tak, tak, tak, tak. Dat geluid van vallende rijksdaalders ging maar door. Daar wordt iemand miljonair, dat dacht ik echt.’

Met een vriend besloot hij zelf eens een poging te wagen. Ieder 2,50 gulden; goed voor tien beurten. ‘Mijn vriend mocht eerst, zonder succes. Toen ik. Bij de derde keer was het raak, ik had drie jackpots op een rij. Ik won 50 gulden. Een fortuin voor mij. Ik was de held van de kroeg.’

‘Het leek alsof vanaf dat moment heel Emmen vol stond met gokautomaten’

Zijn ouders, bij wie hij de buit in losse rijksdaalders trots op tafel had gegooid, drukten hem op het hart het geld in zijn spaarpot te stoppen en het niet weer te doen. Maar het hek was al van de dam. ‘Het leek alsof vanaf dat moment heel Emmen vol stond met gokautomaten.’ Niet alleen de winst van zijn eerste succes, maar ook het geld dat hij later zou verdienen met een bijbaantje ging eraan op.

1,5 ton verloren

Uiteindelijk zou Hofman in zijn leven om en nabij 1,5 ton verliezen in gokhallen en casino’s. ‘Roulette, dat was echt mijn ding’, vertelt hij in zijn kantoor in Arnhem waar het spel met de 36 vakjes tegen de muur geparkeerd staat. Dat gebruikt hij bij de voorlichtingen die hij als gokverslavingsdeskundige gebruikt op scholen. Ook geeft hij wettelijk verplichte trainingen aan casinopersoneel om gokverslaving bij klanten te kunnen herkennen en houdt hij regiobijeenkomsten voor Anonieme Gokkers, waarvan hij landelijk de voorzitter is.

Dat hij al twaalf jaar niet meer gokt, zegt hij te danken aan deze lotgenotenstichting. ‘Die mensen begrepen het, omdat ze hetzelfde hadden meegemaakt. Zij snappen hoe het is om huilend uit een casino te lopen.’ Hij heeft de bijeenkomsten ook zelf nog altijd nodig, omdat een verslaving volgens hem nooit overgaat. Hofman moet zijn verslaving aandacht geven om te voorkomen dat hij weer gaat gokken, zegt hij.

‘Die schaamte was zo immens bij mij. Ik kan het nu hardop zeggen: ik heb gefraudeerd om te kunnen gokken’

Praten is het belangrijkste dat Hofman op de bijeenkomsten van Anonieme Gokkers heeft geleerd. ‘Ik deed dat niet omdat ik me schaamde. Die schaamte was zo immens bij mij. Ik kan het nu hardop zeggen: ik heb gefraudeerd om te kunnen gokken. Maar toen wist ik niet hoe dat moest, het vertellen. Ik kreeg het niet uit mijn mond.’

Jezelf verdoven

Bij gokverslaafden is de schaamte volgens Hofman vaak nog groter dan bij andere vormen van verslaving. Een alcoholist of junk begrijpen mensen volgens hem beter, omdat die het verslavende middel in hun lijf stoppen. Dat maakt iets als afkickverschijnselen begrijpelijker. Maar in wezen is het hetzelfde; je hebt steeds meer nodig om dezelfde kick te krijgen als in het begin, totdat je het alleen nog maar doet om jezelf te verdoven. ‘Op het moment dat ik aan de tafel of achter een gokkast stond, was er rust.’

Het geheimhouden van zijn verslaving had hem op het einde paranoïde gemaakt. Hij dacht dat zijn collega’s hem doorhadden en vertrouwde niemand meer. Maar zijn grote vrees voor wat er zou gebeuren als alles uitkwam, bleek ongegrond. Zijn vrouw sloeg twee armen om hem heen toen ze hem aantrof op de crisisdienst waar hij naartoe was gebracht. ‘“Kom we gaan naar huis”, zei ze. Ze was wel boos, maar vooral vol compassie.’

‘Toen ik vier was wilde ik piloot worden of profvoetballer. Niet ervaringsdeskundige gokverslaving’

De basisschool waar hij werkte spande geen rechtszaak tegen hem aan uit angst voor negatieve publiciteit. Hij schreef zijn ontslagbrief en tekende een contract waarin stond dat hij het gestolen geld zou terugbetalen. Dat lukte. Pas twee jaar geleden rondde hij zijn verleden op de school helemaal af door een brief te schrijven naar de huidige directeur, met de vraag deze aan het team voor te lezen. Daarmee was het af.

Hofman komt de laatste jaren regelmatig voorbij in de media wanneer het over gokverslaving gaat. Hij krijgt er soms een dubbel gevoel bij wanneer hij zo openlijk zijn verhaal vertelt, zoals nu. ‘Het gaat me niet om mij, maar om verslaving in het algemeen. Ik ben er nog steeds niet trots op. Toen ik vier was wilde ik piloot worden of profvoetballer. Niet ervaringsdeskundige gokverslaving.’

Hij voegt eraan toe dat daar ook geen opleiding voor is. ‘Nou ja, die is er wel, maar dat is een hele dure.’

Foto’s: Mark Horn voor het FD