‘Van alle kanten werden mijn ideeën afgeschoten’
In De Vonk vertelt wekelijks iemand over een beslissend moment in zijn of haar loopbaan. Deze week: Jasper van Weerd (34), bedenker en maker van een bacteriewerende coating voor medische hulpmiddelen, zoals contactlenzen en katheters.
Als hbo-student biologie en medisch laboratoriumonderzoek werkt Jasper van Weerd mee aan start-up Zebra Bioscience, een spin-off van een Europees onderzoek in samenwerking met Universiteit Twente. Dat inspireert hem zó dat hij hoopt ooit zelf langs wetenschappelijke weg een belangrijk maatschappelijk probleem te kunnen oplossen.
Een vierjarig promotieonderzoek, een reeks prijzen en de nodige kapitaalinjecties verder staat hij op het punt de daad bij het woord te voegen. Met zijn biotechbedrijf LipoCoat werkt hij aan coatings voor medische hulpmiddelen, die het voor bacteriën onmogelijk maken om eraan te blijven plakken en zo infecties te veroorzaken.
De menselijke cel gekaapt
Het bijzondere aan de coating is dat die lijkt op een organische structuur die in de natuur voorkomt. ‘Wij hebben in feite het celmembraan van de menselijke cel gekaapt en ingezet als oppervlaktebehandeling voor medische toepassingen, met als doel vervuiling tegen te gaan’, vertelt Twentenaar Van Weerd.
Daarmee wil LipoCoat, zonder gebruik van antibiotica, de grote hoeveelheid infecties in de zorg wereldwijd terugdringen. Nu ligt het aantal sterfgevallen als gevolg van zorginfecties in Europa en de VS gezamenlijk rond de 140.000 per jaar, dat komt overeen met het aantal doden door prostaat- en borstkanker.
Bij het vermarkten van zijn uitvinding richt Van Weerd zich aanvankelijk op medische implantaten, zoals kunstheupen en pacemakers. ‘Meteen heel fancy, maar van alle kanten werden mijn ideeën afgeschoten. Te ambitieus, te moeilijk en te veel risico. Het toeval wilde dat ik bij een cursus iemand tegenkwam die bevriend is met de directeur van een internationale contactlenzenfabrikant. Hij had hem op een verjaardagsfeestje horen praten over het infectierisico bij het dragen van contactlenzen.’
‘Dat hele fancy wetenschappelijke concept moest ik toch maar op de lange baan schuiven’
Zo ontdekt Van Weerd dat er een enorme behoefte is aan een middel om veiligheid en comfort van contactlenzen te vergroten, dus verlegt hij de focus naar dit laagdrempeliger en commercieel haalbaarder product. Een voordeel is dat de fabrikant een Nederlandse vestiging heeft en veel voelt voor een samenwerking met LipoCoat. De keuze voor contactlenzen als eerste toepassing zou zijn bedrijf een kickstart kunnen geven. ‘Ik besloot dat ik dat hele fancy wetenschappelijke concept toch maar op de lange baan moest schuiven en beter kon zorgen dat er niks op contactlenzen blijft plakken.’
Daarnaast gaat Van Weerd aan de slag met coatings voor een tweetal andere toepassingen: katheters in de zorg en celkweekplaten. Die voor katheters bevindt zich nog in het beginstadium van de productontwikkeling. Maar de kweekplaten, die hij samen met een farmaceut ontwikkelt om onderzoek naar nieuwe medicijnen te verbeteren, zullen naar verwachting eind dit jaar al omzet opleveren. Met de contactlenscoating zit LipoCoat in de fase van medische goedkeuring en die zal vanaf het tweede kwartaal volgend jaar geld in het laatje brengen.
Snelle babbel, geen inhoud
Terwijl zijn coating vanuit het laboratorium een weg naar de markt vindt, verandert Van Weerd van onderzoeker in ondernemer. Daarbij loopt hij tegen zijn eigen vooroordelen aan. ‘Ik dacht: heb je weer zo iemand in pak, snelle babbel, geen inhoud. Maar die mensen heb je nodig. Als onderzoeker was ik heel naïef: ik laat het een keer zien en iedereen wil het. Maar een product is misschien 1% technologie, er komt veel meer bij kijken. Je moet constant bereid zijn te veranderen, openstaan voor kritiek en kansen.’
Van Weerd vindt het dan ook moeilijk te zeggen hoe hij zijn bedrijf over vijf jaar ziet. Of hij dan een vestiging heeft in de Verenigde Staten? ‘O nou, dat zou mooi zijn’, erkent hij, want ondanks zijn nuchtere aard koestert hij internationale ambities. Maar liever houdt hij zich bezig met wat hem er in eerste instantie toe bracht om dit product te ontwikkelen: de oplossing van een maatschappelijk probleem. ‘Ik hoop in elk geval te kunnen zeggen dat we een levensbedreigende infectie zijn tegengegaan. Dan heb ik mijn voldoening al en kan ik zeggen: yes, het is gelukt.’